Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ – ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ – ΕΥΘΥΝΗ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ.
Οι επιχειρήσεις και όλοι οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του αυτοκινήτου, ήδη από ετών, γνωρίζουν ότι η διαχείριση των αποβλήτων (ιδιαιτέρως των επικίνδυνων και εν δυνάμει επικίνδυνων),αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα για τη χώρα μας, αφενός λόγω της επικίνδυνης φύσης τους, αφετέρου λόγω της ανεπάρκειας υποδομών ασφαλούς διαχείρισής τους.
Για την πληρέστερη ενημέρωσή σας και τη διευκόλυνση της συνεργασίας μας, σας παραθέτουμε μια περιληπτική κωδικοποίηση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου για τη Διαχείριση των Αποβλήτων και την ευθύνη των φορέων των επιχειρήσεων από τις παραβάσεις των διατάξεων της νομοθεσίας, για την προστασία του περιβάλλοντος, συγχρόνως δε επισημαίνουμε την ευθύνη των Αρχών για τη διασφάλιση της νομιμότητας λειτουργίας τους, εφόσον είναι υπεύθυνες για την έκδοση των σχετικών αδειών.
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ – ΟΡΙΣΜΟΣ:
Με τον όρο επικίνδυνα απόβλητα (ΕΠ.ΑΠ) εννοούμε εκείνα τα απόβλητα που περιέχουν ουσίες που χαρακτηρίζονται ως τοξικές, εκρηκτικές, εύφλεκτες, καρκινογόνες, ραδιενεργές, ερεθιστικές και μεταλλαξιογόνες καθώς και κάθε ουσία που μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις στα νερά (επιφανειακά ή υπόγεια), τον αέρα ή το έδαφος.
Οι πλέον σημαντικές κατηγορίες επικίνδυνων αποβλήτων είναι:
- Τα βιομηχανικά απόβλητα (κυρίως από τους κλάδους της μεταλλουργίας, της διύλισης του αργού πετρελαίου και της παραγωγής χημικών προϊόντων και λιπασμάτων)
- Τα νοσοκομειακά απόβλητα
- Τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια
- Τα πολυχλωροδιφαινύλια και πολυχλωροτριφαινύλια( PCB / PCT )
- Οι συσσωρευτές μολύβδου και οι ηλεκτρικές στήλες
Η διαχείριση των ΕΠ.ΑΠ:
Το βασικό νομοθέτημα που καθορίζει τη διαχείριση των ΕΠ.ΑΠ είναι η ΟΔΗΓΙΑ 91 / 689 / ΕΟΚ για «Επικίνδυνα Απόβλητα» του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 1991 των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (EEL 377 / 20 / 31.12.91).
- Οι κυριότερες ΚΥΑ με τις οποίες έγινε η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι οι:
72751 / 3054 / 1985 (ΦΕΚ 665 Β) «Τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα και εξάλειψη των πολυχλωροδιφαινυλίων και πολυχλωροτριφαινυλίων (PCB / PCT)»
19396 / 1546 / 1977 (ΦΕΚ 604 Β) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων»
7589 / 731 / 2000 (ΦΕΚ 514 Β) «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση των πολυχλωροδιφαινυλίων και πολυχλωροτριφαινυλίων (PCB / PCT)»
18083 / 1098 Ε.103 / 2003 (ΦΕΚ 606 Β) « Σχέδια διάθεσης / απολύμανσης συσκευών που περιέχουν PCB κλπ.»
Για τη συμπλήρωση των διατάξεων της ΚΥΑ 19396/1546/1977 έχει εκδοθεί η ΚΥΑ 2487 / 455 / 1999 (ΦΕΚ 196 Β) « Μέτρα και όροι για την πρόληψη και τον περιορισμό της ρύπανσης του περιβάλλοντος από την αποτέφρωση επικίνδυνων αποβλήτων».
- Με τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων σχετίζεται και ο Νόμος 2939 / 2001 (ΦΕΚ 179 Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων – Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων Προϊόντων (ΕΟΕΔΣΑΠ) και άλλες διατάξεις».
Για την εφαρμογή του πιο πάνω Νόμου έχουν εκδοθεί τα Π.Δ.
82 / 2004 (ΦΕΚ 64 Α / 2.3.2004)
109 / 2004 (ΦΕΚ 75 Α / 5.3.2004)
115 / 2004 (ΦΕΚ 80 Α / 5.3.2004),
116 / 2004 (ΦΕΚ 81 Α / 5.3.2004)
117 / 2004 (ΦΕΚ 82 Α / 5.3.2004)
τα οποία αναφέρονται σε μέτρα, όρους και προγράμματα εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων λιπαντικών ελαίων, μεταχειρισμένων ελαστικών αυτοκινήτων, χρησιμοποιημένων ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους-χρησιμοποιημένων ανταλλακτικών-απενεργοποιημένων καταλυτικών μετατροπέων και αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού αντίστοιχα.
- Με την ΚΥΑ 50910 / 2727 / 2003 (ΦΕΚ 1909) «Μέτρα και όροι για τη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων. Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Αποβλήτων» ενσωματώθηκε η τελευταία έκδοση του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (ΕΚΑ) – Απόφαση 2001 / 118 / ΕΚ στον οποίο περιλαμβάνονται και τα απόβλητα που χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα.
- Με την ΚΥΑ 29407 / 3508 / 2002 (ΦΕΚ 1572 Β) για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων αποσκοπείται μεταξύ άλλων η εφαρμογή διατάξεων των άρθρων 4 και 5 της ΚΥΑ 19396 / 1546 / 1977 (ΦΕΚ 604 Β) και η συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 1999 / 31 / ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 των Ε.Κ. (EEL 182 / 1 / 16.7.1999)
- ΚΥΑ 52891/30-9-2013 – ΦΕΚ 2446/2013 Τ. Β΄
«Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για τις δραστηριότητες «Συνεργεία, φανοποιεία, πλυντήρια και λιπαντήρια οχημάτων (φορτηγών, αυτοκινήτων και μοτοσικλετών) που ανήκουν στην υποομάδα «συντήρηση και επισκευή αυτοκινήτων οχημάτων» της 9ης ομάδας της υπουργικής απόφασης 1958/12».
ΔΕΙΤΕ ΑΠΟ ΕΔΩ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ
Το Αύγουστο 2001 ψηφίσθηκε ο Νόμος 2939/2001 (ΦΕΚ179 Α/6.8.01) με θέμα «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων – Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΟΕΔΣΑΠ) και άλλες διατάξεις.» Κύριος στόχος του νόμου είναι η θέσπιση μέτρων και όρων για τη διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων με στόχο την επαναχρησιμοποίηση ή αξιοποίηση των αποβλήτων τους.
Γενικές Αρχές
- Η πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων με τον περιορισμό του συνολικού όγκου τους, καθώς και ο περιορισμός των βλαπτικών συνεπειών από τα απόβλητα αυτά για την υγεία των καταναλωτών και για το περιβάλλον.
- Η ανακύκλωση και αξιοποίηση των αποβλήτων, η οποία μπορεί να επιτυγχάνεται σε υψηλό βαθμό με το διαχωρισμό των αποβλήτων στην πηγή.
- Η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».
- Η αρχή της ευθύνης όλων των εμπλεκομένων στη διαχείριση των υλικών αυτών.
- Η αρχή της δημοσιότητας και της συνεχούς ενημέρωσης προς τους χρήστες και καταναλωτές.
- Η πραγματοποίηση των στόχων του νόμου αυτού ανατίθεται στον Εθνικό Οργανισμό Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΟΕΔΣΑΠ), ο οποίος ιδρύεται με τον παρόντα νόμο.
Πεδίο εφαρμογής
Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται:
- Σε όλες τις συσκευασίες που διατίθενται στην αγορά και στα απόβλητα των συσκευασιών που προέρχονται από οποιαδήποτε πηγή (βιομηχανία, εμπόριο, γραφεία, καταστήματα, οικίες κ.τ.λ.)
- Στα απόβλητα που προέρχονται μετά τη χρήση των εξής προϊόντων: οχήματα, λάστιχα, καταλύτες οχημάτων, ορυκτέλαια, μπαταρίες και συσσωρευτές, ηλεκτρικά είδη, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, υλικά τηλεπικοινωνιών, υλικά εκσκαφών και κατεδαφίσεων, είδη επίπλωσης, εφημερίδες και περιοδικά, είδη χάρτινής ύλης κ.α.
Διευκρινίζεται ότι ο νόμος αυτός εφαρμόζεται με την επιφύλαξη των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας που αφορούν τη διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων.
Τα προεδρικά διατάγματα που έχουν μέχρι στιγμής υπογραφεί και αφορούν την εναλλακτική διαχείριση συγκεκριμένων αποβλήτων είναι:
- Ηλεκτρικός και Ηλεκτρονικός εξοπλισμός: Π.Δ. 117 (ΦΕΚ 82/Α/5.3.04)
- Ελαστικά Οχημάτων: Π.Δ. 109 (ΦΕΚ 75/Α/5.3.04)
- Ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές : Π.Δ. 115 (ΦΕΚ 80/Α/5.3.04)
- Χρησιμοποιημένα Ορυκτέλαια : Π.Δ. 82 (ΦΕΚ 64/Α/2.3.04)
- Οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους : Π.Δ. 116 (ΦΕΚ 81/Α/5.3.04)
Όλες οι εγκεκριμένες μελέτες περιβαλλοντικών όρων αναφέρονται υποχρεωτικά στην παράγραφο 9 που αφορά τα στερεά μη επικίνδυνα απόβλητα:
<< Τα υπολείμματα από την παραγωγική διαδικασία (μεταλλικά υπολείμματα, κ.ά.) να συλλέγονται σε ειδικό κλειστό χώρο και να οδηγούνται τακτικά προς ανακύκλωση ή πώληση σαν σκραπ και να μην παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στο χώρο του συνεργείου. Να τηρείται αρχείο με τα παραστατικά διάθεσης και τα στοιχεία των παραληπτών.>>
Η παράγραφος 12 αναφέρεται στα στερεά και υγρά επικίνδυνα απόβλητα:
<< Η διάθεση των λοιπών υγρών επικίνδυνων αποβλήτων (υγρών ψύξεως, αντιψυκτικών, υγρών φρένων, οξέων μπαταρίας, υγρών συστημάτων κλιματισμού και κάθε άλλου υγρού που περιέχεται σε Ο.Τ.Κ.Ζ.) να γίνεται σύμφωνα με την ΚΥΑ 72751/3054/85 (ΦΕΚ 665Β/85) «απαγορεύεται η απόρριψη χημικών ουσιών στον αποδέκτη» και με την ΚΥΑ με Αριθμ.Η.Π.13588/725/2006 (ΦΕΚ 383Β’/28-03-2006) «Μέτρα όροι και περιορισμοί για την διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων». Να υπογραφεί σχετική σύμβαση με αδειοδοτημένη εταιρία διαχείρισης και να κοινοποιηθεί στην Υπηρεσία μας εντός ενός μηνός και να τηρείται αρχείο με τα παραστατικά διάθεσης και τα στοιχεία των παραληπτών>>.
ΠΟΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ:
Το 2012 εκδόθηκε ο Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24 Τ. Α΄), ο οποίος εναρμονιζόμενος με την Κοινοτική Οδηγία, περιγράφει τα αδικήματα και την αντίστοιχη ευθύνη και κυρώσεις για κάθε πράξη που προκαλεί βλάβη στο περιβάλλον. Οι προβλεπόμενες ποινές, είναι φυλάκιση ή χρηματικές.
Με τον νόμο 1575/85 τα συνεργεία επισκευής και συντήρησης οχημάτων διαχωρίζονται σε δεκατρείς ειδικότητες και με το ΠΔ 78/88 όπως αυτό τροποποιήθηκε μέχρι σήμερα, ορίστηκαν νομοθετικά οι όροι και προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας των συνεργείων αυτοκινήτων.
Από τη λειτουργία του το συνεργείο χρησιμοποιώντας υλικά και ανταλλακτικά συγκεντρώνει επικίνδυνα απόβλητα όπως:
- Μπαταρίες, υποχρέωση της ειδικότητος συνεργείων μηχανικών μερών και ηλεκτρολογείων αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών να έχουν σύμβαση συνεργασίας με αδειοδοτημένο σύστημα.
- Λάδια, υπογραφή σύμβασης με αδειοδοτημένους συλλέκτες οι οποίοι είναι συμβεβλημένοι με αδειοδοτημένο σύστημα ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ.
- Στα Συνεργεία –Βουλκανιζατέρ, σύμβαση με το αδειοδοτημένο σύστημα ECOELASTICA.
- Στα Συνεργεία φανοποιεία βαφεία
|
ΕΚΑ |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
| 08 01 11* | Απόβλητα από χρώματα και βερνίκια που περιέχουν επικίνδυνες ουσίες |
| 14 06 03* | Άλλοι διαλύτες και μείγματα διαλυτών από οργανικές ουσίες χρησιμοποιούμενες ως διαλύτες, ψυκτικές ουσίες και αφρώδη/αερολυματικά προωθητικά |
| 15 02 02* | Απορροφητικά υλικά , υλικά φίλτρων (περιλαμβανομένων των φίλτρων ελαίου που δεν προδιαγράφονται άλλως), υφάσματα σκουπίσματος προστατευτικός ρουχισμός που έχουν μολυνθεί από επικίνδυνες ουσίες |
| 15 02 02* | Φίλτρα ενεργού άνθρακα |
- Στην ειδικότητα των μηχανικών μερών
|
ΕΚΑ |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
| 15 02 02* | Απορροφητικά υλικά , υλικά φίλτρων (περιλαμβανομένων των φίλτρων ελαίου που δεν προδιαγράφονται άλλως), υφάσματα σκουπίσματος προστατευτικός ρουχισμός που έχουν μολυνθεί από επικίνδυνες ουσίες |
| 16 01 07* | Φίλτρα λαδιού οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους από διάφορα μέσα μεταφοράς (περιλαμβανομένων μηχανισμών παντός εδάφους) και απόβλητα από τη διάλυση οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους και από τη συντήρηση οχημάτων. |
| 16 01 13* | Υγρά φρένων |
| 16 01 14* | Αντιψυκτικά υγρά που περιέχουν επικίνδυνες ουσίες |
| 07 01 04* | Άλλοι οργανικοί διαλύτες, υγρά πλυσίματος και μητρικά υγρά από την παραγωγή, διαμόρφωση, προμήθεια και χρήση βασικών ουσιών. |
- Στα συνεργεία φρένων
|
ΕΚΑ |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
| 15 02 02* | Απορροφητικά υλικά , υλικά φίλτρων (περιλαμβανομένων των φίλτρων ελαίου που δεν προδιαγράφονται άλλως), υφάσματα σκουπίσματος προστατευτικός ρουχισμός που έχουν μολυνθεί από επικίνδυνες ουσίες |
| 16 01 11* | Τακάκια φρένων που περιέχουν αμίαντο |
| 16 01 13* | Υγρά φρένων |
- Στα συνεργεία μοτό
|
ΕΚΑ |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
| 15 02 02* | Απορροφητικά υλικά , υλικά φίλτρων (περιλαμβανομένων των φίλτρων ελαίου που δεν προδιαγράφονται άλλως), υφάσματα σκουπίσματος προστατευτικός ρουχισμός που έχουν μολυνθεί από επικίνδυνες ουσίες |
| 15 01 10* | Συσκευασίες που περιέχουν κατάλοιπα επικινδύνων ουσιών ή έχουν μολυνθεί από αυτές. |
| 16 01 13* | Υγρά φρένων |
- Στα συνεργεία εξαερωτήρων
|
ΕΚΑ |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
| 15 02 02* | Απορροφητικά υλικά, υλικά φίλτρων (περιλαμβανομένων των φίλτρων ελαίου, που δεν προδιαγράφονται άλλως), υφάσματα σκουπίσματος, προστατευτικός ρουχισμός που έχουν μολυνθεί από επικίνδυνες ουσίες |
| 07 01 04* | Άλλοι οργανικοί διαλύτες, υγρά πλυσίματος και μητρικά υγρά, από την παραγωγή, διαμόρφωση, προμήθεια και χρήση βασικών ουσιών. |
- Στα συνεργεία αντλιών (beck)
|
ΕΚΑ |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
| 15 02 02* | Απορροφητικά υλικά, υλικά φίλτρων (περιλαμβανομένων των φίλτρων ελαίου, που δεν προδιαγράφονται άλλως), υφάσματα σκουπίσματος, προστατευτικός ρουχισμός που έχουν μολυνθεί από επικίνδυνες ουσίες |
| 07 01 04* | Άλλοι οργανικοί διαλύτες, υγρά πλυσίματος και μητρικά υγρά, από την παραγωγή, διαμόρφωση, προμήθεια και χρήση βασικών ουσιών. |
- Στα στεγνοκαθαριστήρια
|
ΕΚΑ |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
| 14 06 04* | Λάσπες ή στερεά απόβλητα που περιέχουν αλογονωμένους διαλύτες |
Αν μία επιχείρηση είναι μικτή δραστηριότητα εφαρμόζονται οι κωδικοί ΕΚΑ ανά κατηγορία.
Επίσης οι επιχειρήσεις υποχρεούνται σε διαχείριση και τον κάτωθι «ΣΤΕΡΩΝ ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ»
| Κωδ. ΕΚΑ | Περιγραφή |
| 03 03 08 | απόβλητα από την επιλογή χαρτιού και χαρτονιών που προορίζονται για ανακύκλωση |
| 07 02 13 | απόβλητα πλαστικά |
| 15 01 01 | συσκευασία από χαρτί και χαρτόνι |
| 15 01 02 | πλαστική συσκευασία |
| 15 01 03 | ξύλινη συσκευασία |
| 15 01 04 | µεταλλική συσκευασία |
| 15 01 05 | συνθετική συσκευασία |
| 15 01 06 | µεικτή συσκευασία |
| 15 01 07 | γυάλινη συσκευασία |
| 15 02 03 | απορροφητικά υλικά, υλικά φίλτρων, υφάσµατα σκουπίσµατος και προστατευτικός ρουχισµός άλλα από τα αναφερόµενα στο σηµείο 15 02 02 |
| 16 01 17 | σιδηρούχα μέταλλα |
| 16 01 18 | μη σιδηρούχα μέταλλα |
| 16 01 19 | πλαστικά |
| 16 01 20 | γυαλί |
| 16 01 22 | κατασκευαστικά στοιχεία μη προδιαγραφόμενα άλλως |
| 16 02 11* | απορριπτόµενος εξοπλισµός που περιέχει χλωροφθοράνθρακες HCFC, HFC |
| 16 02 13* | απορριπτόµενος εξοπλισµός που περιέχει επικίνδυνα συστατικά στοιχεία άλλος από τους αναφερόµενους στα σηµεία 16 02 09 έως 16 02 12 |
| 16 02 14 | απορριπτόμενος εξοπλισμός που περιέχει επικίνδυνα συστατικά στοιχεία άλλος από τον αναφερόμενο στα σημεία 16 02 09 έως 16 02 13 |
| 16 02 16 | συστατικά στοιχεία που έχουν αφαιρεθεί από απορριπτόμενο εξοπλισμό άλλα από αυτά που αναφέρονται στο σημείο 16 02 1 |
| 16 08 01 | εξαντλημένοι καταλύτες που περιέχουν χρυσό, άργυρο, ρήνιο, ρόδιο, παλλάδιο, ιρίδιο ή λευκόχρυσο (εκτός από το σημείο 16 08 07) |
| 16 08 03 | εξαντλημένοι καταλύτες που περιέχουν μεταβατικά μέταλλα ή ενώσεις μεταβατικών μετάλλων μη προδιαγραφόμενα άλλως |
| 17 02 01 | ξύλο |
| 17 02 02 | γυαλί |
| 17 02 03 | πλαστικό |
| 17 04 01 | χαλκός, µπρούντζος, ορείχαλκος |
| 17 04 02 | αλουµίνιο |
| 17 04 03 | μόλυβδος |
| 17 04 04 | ψευδάργυρος |
| 17 04 05 | σίδηρος και χάλυβας |
| 17 04 06 | κασσίτερος |
| 17 04 07 | ανάμικτα μέταλλα |
Για τα παραπάνω απαιτείται υπογραφή σύμβασης με εταιρείες που έχουν άδεια απ’το ΥΠΕΚΑ.
